شیرآلات دستی جزئی از شیرآلات صنعتی هستند که ساده ترین نوع شیرآلات میباشند که جهت کنترل جریان سیال در خط لوله مورد استفاده قرار می گیرند. انواع مختلفی از این نوع امروزه تولید می شود که از این قطعه جهت قطع و وصل جریان استفاده می شود.
عمل قطع و وصل جریان در این شیرها به وسیلۀ اهرم و با یک حرکت نود درجه صورت میگیرد. البته اهرم های گردشی نیز از انوع متداول اهرم در شیرآات دستی هستند.
امروزه انواع مختلفی از این شیر ها در کاربردهای صنعتی و یا غیرصنعتی به خصوص در یخچالهای صنعتی و سردخانه ها مورد استفاده قرار می گیرند.
شیرآلات دستی چیست؟
دلیل استفاده از انواع شیرها در جریان خط لوله، امکان کنترل جریان است. این کنترل می تواند به صورت قطع و وصل کامل جریان سیال و یا محدود کردن جریان سیال صورت بگیرد. برای این کار از شیرآلات متفاوت و سیستم های کنترلی می تفاوتی می توان استفاده کرد.
در این میان انواع مختلف شیرآلات دستی را به شما معرفی میکنیم : ای نوع از ساده ترین دستگاه هایی هستند که برای کنترل جریان سیال می توان از آن ها استفاده کرد.
وجود یک دیسک قابل‌انعطاف مناسب، که در قسمت بالایی شیر به همراه سیت شیر جهت آب‌بندی آن مورد استفاده قرار میگیرد. سبب نام‌گذاری این شیر به عنوان شیر دستی می‌باشد.
شیرهای دستی ساختمان ساده ای دارند. معمولاً این شیرها از یک بدنۀ اصلی ساخته شده اند و برای قطع و وصل جریان بر روی این بدنۀ اصلی سوار می شود. به گونه ای که بین محل ورود و خروج سیال خلل ایجاد کرده و مسیر جریان سیال را مسدود میکند. این روش می تواند به شکل های متفاوتی طراحی شود , که سبب به وجود آمدن دسته های متفاوتی از شیرهای دستی مثل شیرهای توپی، پروانه ای، کشویی می گردد.
انواع شیرآلات دستی:
- شیر های توپی
- شیرهای کشویی
- شیرهای پروانه ای
- شیرهای کروی
- شیرهای کشویی فلنچی
- شیرهای یک طرفه
- شیرهای تخلیه هوا
کاربرد شیرهای توپی :
ساده ترین شیرآلات دستی، شیرهای توپی هستند. انواع متفاوت این شیرها را در لوله کشی گازهای خانگی نیز می توانید ببینید. در شیرهای توپی قطع و وصل جریان به کمک یک گوی فولادی صورت می گیرد که از یک سمت تو خالی بوده و از سمت دیگر تو پر است. به صورتی که حرکت نود درجه ای این توپی می تواند جریان را در خط لوله متوقف کرده و یا برقرار کند.
از مزیت های مهمی که باعث شده شیرهای توپی بیشتر مورد استفاده قرار بگیرند، ساختمان سادۀ این شیرهاست. طوری که با یک حرکت سادۀ نود درجه ای، مسیر جریان برقرار شده و یا مسدود می شود. همچنین سرعت پاسخگویی و استفاده از شیر دلیل دیگر محبوبیت این شیرهاست.
توپی قرار گرفته در مرکز بال ولوها، می تواند دقیقاً هم اندازۀ ورودی و خروجی خط جریان باشد. یا اینکه داخل لوله فرو رفته و دارای سطح مقطع کمتری باشد. اگر طراحی شیر توپی به صورت حالت اول انجام بگیرد، افت فشار در خروجی کمتر خواهد بود.
از شیرهای توپی معمولاً نمی توان برای کاهش جریان سیال استفاده کرد. اگر شیر به حالت نیم باز باشد، این کار باعث افت جریان سیال شده، ممکن است سبب ایجاد کاویتاسیون در جریان سیال گردد.
